Giá trị ngoại lệ trong biểu đồ phân tán

Thông thường, các điểm trong biểu đồ phân tán sẽ tuân theo một quy luật nào đó. Nếu có một điểm nào đó không tuân theo quy luật của biểu đồ, ta gọi đó là giá trị ngoại lệ.

Quan sát biểu đồ phân tán đã cho. Biểu đồ này thống kê các số liệu liên quan đến những học sinh tham gia một chuyến dã ngoại (Mỗi điểm tương ứng với một học sinh).

Ta thấy có hai trong số các điểm phân bố hơi khác so với quy luật của biểu đồ. Những điểm này đã được ký hiệu là Bảo và San $-$‍ tên của hai học sinh tương ứng.

Điểm biểu diễn San có thể được coi là một giá trị ngoại lệ vì bạn ấy mang một chiếc ba lô nặng hơn nhiều so với dự đoán theo quy luật.

Điểm biểu diễn Bảo có thể được coi là một giá trị ngoại lệ vì bạn ấy mang một chiếc ba lô nhẹ hơn nhiều so với dự đoán theo quy luật.

Cần nhớ rằng: Không có quy tắc đặc biệt nào giúp chúng ta biết liệu một điểm bất kì có phải là giá trị ngoại lệ trong biểu đồ phân tán hay không. Việc định nghĩa chính xác thế nào là "giá trị ngoại lệ" có thể sẽ rất hữu ích khi ta làm các bài tập thống kê nâng cao hơn. Tuy nhiên, hiện tại, chúng ta chưa cần làm điều đó.

Để hiểu rõ lý do tại sao một số điểm nhất định có thể bị coi là giá trị ngoại lệ, chúng ta hãy thử làm một vài bài tập sau.

Mai đang cần mua máy tính để phục vụ cho việc học đại học, vì vậy bạn ấy tiến hành nghiên cứu giá cả và điểm đánh giá chất lượng của một số sản phẩm. Dữ liệu bạn ấy thu thập được được hiển thị trong biểu đồ phân tán trên, trong đó mỗi điểm tương ứng với một sản phẩm máy tính.

Học sinh trung học ở Hoa Kỳ thường làm một bài kiểm tra có tên là SAT trước khi nộp đơn vào các trường đại học. Biểu đồ phân tán trên thống kê phần trăm sinh viên tốt nghiệp đại học của mỗi bang đã thi SAT trong năm học $2009-2010$‍ và điểm trung bình môn toán của học sinh tại tiểu bang đó.

Ba điểm có kèm ký hiệu trong biểu đồ có thể được coi là các giá trị ngoại lệ.